ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi Zorunlu Ama Biz Hazır Mıyız?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemini zorunlu hale getirdi.
MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Genel Müdürlüğe” ibaresi “Bakanlığa” olarak değiştirilmiş ve aynı maddenin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Enerji yöneticisi görevlendirmekle yükümlü kamu binaları, ticari ve hizmet binaları, elektrik üretim tesisleri ile endüstriyel işletmeler ve enerji yönetim birimi kurmakla yükümlü organize sanayi bölgeleri ile endüstriyel işletmeler TS EN ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemini kurarak belgelendirecektir. Enerji yönetim sisteminin güncel tutulmasından ilgili kurum, kuruluş ve işletmeler sorumludur.”
İlgili Yönetmeliğe https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/01/20200125-27.htm adresinden ulaşabilirsiniz.
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminin 2011 yılı revizyonundan farkları;
2012 yılından sonra yayınlanan tüm yönetim sistem standartlarında olduğu gibi ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminde de yüksek seviyeli yapıda kaleme alınmıştır ve bununla ilgili gereklilikleri içermektedir. Bu revizyonla birlikte ISO 50001; ISO 9001, ISO 14001 ve yüksek seviyeli yapıya göre hazırlanmış diğer yönetim sistem standartları ile kolay entegre olabilecektir.
Yüksek Seviyeli Yapının Gerektirdiği Değişiklikler;
Kuruluş ve Bağlamının Anlaşılması (4.1)
Kuruluş kendi iç ve dış hususlarını belirleyerek ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminde beklenen sonuçları elde etmeye çalışacak ve enerji yönetim sistemini ve enerji performansını iyileştirmeye çalışacaktır. Kuruluş, kendi faaliyet gösterdiği ortamın kendisine olan pozitif ve negatif yanlarını belirleyerek bu hususların, tasarlayacağı yönetim sistemini nasıl etkileyeceğini ve yöneteceğini belirlemelidir.
İlgili Tarafların Beklenti ve Gereksinimlerinin Belirlenmesi (4.2)
Kuruluş etkileşim içinde olduğu ilgili tarafları belirlemeli, sonra bu ilgili tarafların enerji performansı ve ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi bağlamında beklenti ve gereksinimleri tanımlamalıdır. Belirlenen beklenti ve gereksinimlerin yönetim sistemi içinde nasıl yönetileceği tarif edilmelidir.
Liderlik ve üst yönetim taahhüdünün etkisi (5.1)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminin etkili olarak yürütülmesinde yönetimin güçlü şekilde rol alma gerekliliği vurgusu artırılmıştır.
Risk ve Fırsatların Belirlenmesi (6.1)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminin beklenen sonuçları ortaya çıkarmasını temin etmek için, enerji yönetim sisteminin performansını etkileyen risk ve fırsatların tanımlanması yeni standartta şart olarak ortaya konmuştur. Risk ve fırsatların belirlenmesi organizasyon içinde üst kademelerde belirlenmesi gereken bir faaliyettir. Risk ve fırsatların belirlenmesi istenmeyen durumların ortaya çıkmasının engellenmesi veya ortaya çıktığında gerekli tedbirlerin önceden alınmasını temin etmek için önemli bir araçtır. Risk ve fırsatların belirlenmesinde, kuruluş bağlamı ve ilgili tarafların da dikkate alınması gereklidir.
Yetkinlik (7.2)
Kuruluşun, kendi kontrolü altında çalışan ve enerji performansı ve ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemine etkisi olan personel için gerekli yetkinliği tanımlaması gerektiği belirtmiştir. Yetkinliğin değerlendirilmesinden sonra gerekli yetkinliklerin kazandırılması için gerekli faaliyetlerin yürütülmesi istenmektedir.
İletişim (7.4)
Sadece iç iletişim değil dış iletişim de tanımlanmıştır. İletişimin nasıl yürütüleceğine dair çok açık bir tanımlama yapılmaktadır. İletilecek olan bilginin ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi içinde üretilmiş olduğundan emin olunması istenmektedir.
Operasyonel Kontroller (8.1)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamında değişikliğin kontrol edilmesi, beklenmeyen değişikliklerin sonuçlarının gözden geçirilmesi istenmektedir. Kuruluş Önemli Enerji Kullanıcılarından (ÖEK) herhangi birini içeren bir prosesi dış kaynaklı proses haline getirdiyse bu proseslerin kontrol altında tutulması istenmektedir. Proseslerin planlandığı şekilde yürütüldüğünü güvence altına almak için gerekli kayıtların tutulması sağlanmalıdır.
İzleme, Ölçme, Analiz ve Enerji Yönetim Sistemi ve Enerji Performansının Değerlendirilmesi (9.1)
İzleme, ölçme, analiz ve değerlendirme için metot belirlenmesi ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamında istenmektedir. Bununla birlikte enerji performansındaki sapmaların araştırılmasından ve izleme ve ölçme sonuçlarının ardından kayıtların tutulması gerekmektedir.
Yönetim Gözden Geçirme (9.3)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi, yönetim gözden geçirmede bazı yeni girdiler ve çıktılar eklenmiştir.
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi içinde ki diğer önemli değişiklikler;
Kapsam (4.3)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamı ve sınırları içinde olan enerji tiplerinin hiçbirinin kapsam dışı bırakılmaması gerektiği belirtilmektedir. Kuruluş, kapsam ve sınırları dahilindeki enerji verimliliğini, enerji kullanımını ve enerji tüketimini kontrol etme yetkisine sahip olduğunu güvence altına almalı ve dokümante etmelidir.
Enerji Gözden Geçirme (6.3)
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamında önemli enerji kullanıcılarının (ÖEK) belirlenmesi ile ilgili daha belirgin bir süreç tanımlanmıştır. Böylece ÖEK’ler tanımlanacak, her bir ÖEK için ilgili değişkenler, mevcut enerji performansı ve ÖEK’i etkileyen veya etkisi olan kişiler belirlenecek ve dokümante edilecektir.
Enerji Performans Göstergesi (6.4)
Belirlenmiş olan Enerji performans göstergeleri (EnPG) ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamında, kuruluşun enerji performans iyileştirmesini gösterir nitelikte olmalıdır. İlgili değişkenlerin enerji performansını önemli şekilde etkilediğini gösteren bir veri bulunuyorsa, bu veri uygun EnPG’lerin oluşturulması için kullanılmalıdır. EnPG’ler kayıt olarak tutulmalıdır ve dokümante edilmelidir.
Enerji Referans Noktası (6.5)
Kuruluşun elinde, ilgili değişkenlerin enerji performansını etkilediğine dair verileri varsa EnPG’lerinin normalizasyonunu gerçekleştirmeli ve enerji performansındaki değişiklikleri enerji referans noktası ile karşılaştırmalıdır ve dokümante edilmelidir.
Enerji Verilerinin Toplanmasının Planlaması (6.6)
Bu kısım ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sisteminde 2011 versiyonunda yer alan “Enerji Ölçüm Planı’nın yerini almaktadır. Burada yer alan en önemli değişiklikler ise; Planda izlenmesi gereken temel karakteristikler belirlenmelidir ve verilerin nasıl ve ne sıklıkta toplanacağı ve kayıt altına alınacağı belirtilmelidir. Toplanacak ve kayıt altına alınacak olan verilerin; ÖEK’lerle ilişkili, ilgili veriler olması, ÖEK’lerle ilişkili enerji tüketimini içermesi, ÖEK’lerle ilişkili operasyonel karakteristikleri içermesi, uygunsa statik faktörleri içermesi gerektiği belirtilmektedir. Enerji verileri toplama planı belirlenen aralıklarda gözden geçirilmeli ve güncellenmeli ve dokümante edilmelidir.
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi Kapsamındaki Diğer Değişiklikler
Tasarım (8.2)
Enerji performansı üzerinde etkisi olan modifiye edilen ve yenilenen tesislerin, ekipmanların vb. planlanan veya beklenen kullanım yaşam süresi boyunca enerji iyileştirme fırsatları ve operasyonel kontroller dikkate alınmalıdır ve dokümante edilmelidir.
Tedarik (8.3)
Sadece ekipman ve hizmetlerin tedariki değil aynı zamanda enerjinin alımında da spesifikasyonların tanımlanması ve dokümante edilmesi istenmektedir.
ISO 50001:2018 Enerji Yönetim Sistemi kapsamında ki doküman ve kayıtlarınızı yönetmeye hazır mısınız? Eğer dijital bir uygulama kullanmıyorsanız dokümanlarınızı ve kayıtlarını yönetmeye hiçbir zaman tam hazır olamayacaksınız. Mflow Dokümanlar uygulaması ile dokümanlarınızı dijital olarak hazırlarken, kayıtlarınızı ve doğrulama onaylarınızı yine Mflow Kayıtlar uygulamasını kullanarak tutabilirsiniz. Hem dokümanlarınız hem de kayıtlarınızı Mflow uygulamaları ile dijitale taşırken, kayıtlardan yapacağınız veri analizini de dijitale aktarmış olursunuz. Hem de bunu çok uygun fiyatla yapabilirsiniz. Uygulamalarımızın fiyatlarını mflow.app internet sayfamızdan kontrol edebilir ve uygulamalarımızı 14 gün boyunca ücretsiz denemeye başlayabilirsiniz.
Hazırlayan: Nalan Acar
Başdenetçi/Eğitmen
