SON ÜRÜN DEĞERLENDİRMEDE SAYISAL VERİLERE DAYALI MUAYENE (INSPECTION) SİSTEMİ DİZAYN EDİLMESİ

Muayene İngilizceye inspection olarak çevrilse de bu kavram aynı zamanda inceleme, kontrol ve denetim anlamına da gelmektedir. Yine İngilizcede sıklıkla kullanılan ve denetim anlamına gelen audit kavramı ile de karıştırılmaktadır

Son ürün değerlendirme de kullanacağımız yaklaşım inspection (muayene) kavramı olsa da konunun daha net anlaşılması için öncelikle inspection (muayene) ve audit (denetim) kavramlarının global olarak kabul görmüş tanımlarına biraz daha yakından bakalım.

Inspection (Muayene): Bir gıda tesisinde belirli bir zaman diliminde mevcutta neler olduğunun belirlenmesi için yapılan saha denetimleri için kullanılmaktadır. Bu da bize gıda prosesi için olumlu veya olumsuz olabilecek anlık koşulların gerçekçi bir değerlendirilmesini sağlar. İnceleme saha denetimi üzerine yoğunlaşır.

Audit (Denetim) ise; Belirli programlar ve ilgili faaliyetlerin planlanan beklentilere ulaşıp ulaşmadığını belirlemek için bir gıda tesisisin belgelerinin sistematik olarak değerlendirilmesidir. Denetçi, olumlu veya olumsuz trendlerin gelişip gelişmediğini görmek için zaman içindeki verilere bakar. Audit (Denetim) belgelerin incelenmesi üzerine yoğunlaşır.

Inspection (muayene) ve audit (denetim) genellikle birbirini tamamlayıcı unsurlar olarak değerlendirilir. Ayrı başlıklar olarak ele alındıklarında sağlayacakları faydaların bazıları aşağıdaki gibidir;

Inspection (muayenin)nin faydaları;

• Kâğıt üzerinde görülemeyen esas uygulama ve konuları açığa çıkarır,

• Sadece bulguların üzerine değil, sorunların kök nedenleri üzerine yoğunlaşır,

• Denetçi (inspector) ile etkileşim yoluyla personelin eğitilmesini sağlar,

• Bir tesisteki gıda güvenirliliği tehlikelerini belirlemeyi, azaltmayı, ortadan kaldırmasını ve önlemeyi sağlar,

• Pahalı ve marka itibarına zarar verici ürünlerin geri çağrılmasını önler,

• Güvenilir gıda için yönetmeliklere ve endüstrinin beklentilerine uyum sağlanmasını kolaylaştırır,

• Gıdaların işlenmesi için sağlıklı ve hijyenik bir ortam sağlanması ve bunun korunmasını sağlar,

• Güvenilir gıda ürünleri üretmesi için önemli kontrol basamağı oluşturur,

Audit (Denetim)in faydaları;

• Karşılaştırmalı değerlendirmesi (benchmark) yapılmış standartlara uyumu sağlar,

• Belgelerin daha iyi idare edilerek etkin kılınmasını sağlar,

• Önemli Sertifikaları almak için önemli bir araçtır,

• Zaman içindeki eğilimlere bakmayı sağlar,

Gıda işletmelerinde doğru bir gıda güvenliği yönetim sisteminin işleyişi için bu iki kavramında kullanılması büyük önem arz etmektedir. İşletmede, inspection (muayene) veya audit (denetim) kavramının kullanılmasının seçilmesi işletmenin hedefine bağlıdır. Birçok kuruluş inspection (muayene) ve audit (denetim) birbirini destekleyen kavramlar olduğu için her ikisini birden kullanmaktadır.

Bir yönetim sisteminin uygunluğu, etkinliği ve sürdürülebilirliğinin kontrolü için audit (denetim) yapmayı tercih eden işletme, saha ve doküman kontrollerini birlikte ele alan etkin bir GMP denetimi için inspection (muayene) kavramının kullanımını tercih edebilir.

Bunun yanında özellikle ürünlerin değerlendirilmesi için inspection (muayene) sistemi dizayn edilebilir. Her gün, her vardiyada üretilen ürünler inspection (muayene) sistemi ile kontrol edilir ve değerlendirilir, ürünlerin haftalık, aylık ve yıllık performansı bu sayede ölçülendirilebilir.

Bu sistemi oluşturmak için önce ürün temel başlıklara ayrılmalıdır. Bu ana başlıklar ürün, iç ambalaj ve dış ambalaj şeklinde olabilir.

Sonra her ana başlık için hata parametreleri son ürün spesifikasyonları temel alınarak belirlenecek ve her başlık için bir hata puanı verilecektir.  

Hata puanları her muayenede 100 üzerinden düşülerek üretilen ürünün toplam inspection (muayene) puanı oluşturulur. Firmanın belirlediği minimum puan 60 ise, inspection (muayene) sonucu 59 olan bir ürün sınıfta kalır ve daha detaylı kontrol için blokeye düşer.

Inspection (muayene)  puanı aşağıda ki örnekte olduğu gibi, 82 olan ürün sevk edilebilir ama hata parametreleri izlenerek kök neden analizi yapılır ve bunun sonucunda ürün iyileştirmesi, ekipman iyileştirmesi vb. planlamalar yapılarak ürünün daha yüksek puan alacak kalite standartlarına ulaşması sağlanır.

Ürünün inspection (muayene) metodu ile değerlendirilmesi, uygun olmayan ürünün ambalaja girmesi engelleme de firmaya büyük destek sağlar, buda firmaları geri çağırma, blokaj ve ambalaj maliyetinden kurtaracaktır.

Tüketiciler ile en kaliteli ürünü buluşturmak için bu ve buna benzer inspection (muayene) sistemleri destekleyici ve yön gösterici olacaktır. Bu sistemlerin gerçekten işe yaraması ve katma değer sağlaması ise sistematik çalışmadan ve ekip ruhundan ve sürdürülebilir kayıtlardan geçmektedir. Ürün inspection (muayene) kayıtlarınızı Mflow kayıtlar uygulaması ile tutarak sisteminize değer yaratabilirsiniz.

Nazar Adanır

Yönetim Sistemleri Danışmanı